क्रिकेट का सम्राट भारत

भारत के क्रिकेट का सम्राट बनने की संक्षिप्त कहानी

कुमार अहमदाबादी

भारत ने पहला टेस्ट मैच 25 जून 1932 को खेला था. उस घटना को आज लगभग 92 वर्ष हो गए हैं. शुरु शुरु में भारत ने बहुत धीमी गति से प्रगति की थी. 1932 में पहला टेस्ट खेला पर पहली जीत 6 फरवरी 1952 के दिन चेन्नई(तब मद्रास) शुरु हुए टेस्ट मैच में मिली थी. 50 ओवर का पहला मैच 13 जुलाई 1973 के दिन की लीड्स में खेला था. 1983 के विश्व कप से पहले भारत ने सिर्फ सात आठ मैच जीते थे. लेकिन वो विश्व कप जीत लिया. भारत ने पहली टेस्ट सीरीज 1952 में पाकिस्तान के विरुद्ध जीती थी. विदेश में पहली 1967-68 या 1968-69 में न्यूजीलैंड के विरुद्ध जीती थी. वेस्ट इंडीज और इंग्लैंड में पहली सीरीज 1971 में जीती थी. ऑस्ट्रेलिया में पहला टेस्ट 1977-78 में जीता था. ऑस्ट्रेलिया में पहली सीरीज 2018 में, पाकिस्तान में पहली बार 2004 में जीता था. इस बीच भारत ने 1985 में ऑस्ट्रेलिया में बेंसन एंड हेजेस विश्व श्रृंखला जीती थी. तब रवि शास्त्री को ऑडी कार मिली थी. 2001 में भारत द्वारा ऑस्ट्रेलिया को कोलकाता टेस्ट मैच में फॉलोऑन खेल कर हराने के बाद भारत के आत्मविश्वास में जबरदस्त बढ़ोतरी हुई. हालांकि भारत के खेल में 1983 की जीत के बाद आक्रामकता आ गई थी. लेकिन कोलकाता टेस्ट के बाद खिलाड़ियों को ये लगने लगा. हम किसी भी परिस्थिति से मैच पलट सकते हैं. जिस का परिणाम खेल में दिखने लगा. आईपीएल के शुरू होने के बाद तो जैसे पूरा दृश्य ही बदल गया. उस से पहले कई खिलाड़ी, कॉमेंटेटर भारत आने से कतराते थे. जब की अब वे भारत को साष्टांग दंडवत करने लगे थे. क्यों? क्यों कि अब भारत के पास पैसा है, सुविधाएं हैं, मेहमाननवाजी है. भारत का खेल भी मनोरंजक है. भारत में तेज गेंदबाजों को तैयार करने वाली एम आर एफ पेस एकेडमी है. जहां विश्व के नए गेंदबाज आकर खुद को निखरते हैं. कल जो जीत मिली है. उस के पीछे लम्बी साधना है. मेहनत है. आज भारत क्रिकेट का सम्राट है

.

भटको मत तुम दर दर(रुबाई)

 

सच कहता हूँ भटको मत तुम दर दर

जिस को तुम पूजते हो वो है पत्थर 

परमात्मा है धरती के कण कण में

यारों सच्चा मंदिर है अपना घर

कुमार अहमदाबादी 

हवा को हवा दो(गज़ल)

हवा को हवा दो

सनम दिल चुरा लो 

शराबी नयन को

जरा से झुका दो

गुलाबी बदन को

गुलों से सजा दो 

मुलाकात होगी

मुझे ये बता दो

अधर को मिलन का 

कभी तो मज़ा दो

सनम चेहरे से

अलकलट हटा दो

निशा अब गहन है

ये दीपक बुझा दो

चलो मान लूंगा 

बहाना बना दो 

कुमार अहमदाबादी

जवानी ने खेल खेले थे (गज़ल)

जब जवानी ने खेल खेले थे

हर तरफ फूल थे व मेले थे

हम कभी भूल ना सकेंगे की

फूल के साथ हम अकेले थे 

हां, झमेले भी थे मगर यारों

वे सुगंधित हसीं झमेले थे

काम था नाम था जवानी थी 

जेब में लाख लाख धेले थे

वास्ता सिर्फ था मिठाई से 

दूर तक ना कहीं करेले थे

कुमार अहमदाबादी

पूछ कर दो चार को(ग़ज़ल)

पूछ कर दो चार को

जान लूंगा सार को

घर से ऊंँची हो गयी

तोड इस दीवार को

प्यार का भूखा है ये

दे दवा बीमार को

प्रेम पूर्वक प्रेम से

भोग इस संसार को

चौगुनी रफ्तार से

अब बढ़ा व्यापार को

तू भी होगा वृद्ध कल

मत सता लाचार को

त्रस्त है सारी प्रजा दो

ख़बर सरकार को

ये भरा है क्रोध से

छेड़ मत बेकार को

भर न पाया किस्त तो

ले गये वो कार को

गौर से सुन वाद्य के

कर्ण प्रिय झंकार को

भूल मत ये मंच है

 याद रख किरदार को

देख जूते खाएगा

छीन मत आहार को

    

कुंद क्यों होने दी क्यों?

तेज कर इस धार को

घोटना है उम्र भर

शब्द के आकार को

भाग मत एसे ‘कुमार’

त्याग मत संसार को

कुमार अहमदाबादी

जमना तट पर राधा रानी(रुबाई)

 

कहता है प्यासी जमना का पानी

दर्शन को तरसे हैं इक दीवानी

आओ आ भी जाओ प्यारे कान्हा 

जमना तट पर खडी है राधा रानी 

*कुमार अहमदाबादी*

अपनापन (जीवन में एक स्त्री सफल एक निष्फल)

*अपनापन*

जीवन में एक स्त्री सफल एक निष्फल

१९७७ में मैंने अखबार में अपनापन मूवी का विज्ञापन देखा था। उसी सप्ताह में पापा मम्मी के साथ मूवी देखी। आज मैं जानता हूं। उस विज्ञापन की *एक सफल एक निष्फल* वाली पंच लाइन ने मेरे जीवन पर कितना गहरा असर छोड़ा है। 

आज अपनापन की बात इसलिये कर रहा हूं कि कल फिर मैंने ये मूवी देखी। 

अपनापन सिर्फ मूवी नहीं है। जीवन जीने का एक मंत्र है, एक सिद्धांत है, एक मार्गदर्शन है। जीवन का एक पाठ है।

अपनापन तीन मुख्य किरदारों की कहानी है। जिन में एक पुरुष है व दो स्त्रियां हैं। लेकिन ये प्रणय त्रिकोण की कहानी नहीं है। ये कहानी अनिल(जितेन्द्र) राधिका(सुलक्षणा पंडित) और कामिनी की कहानी है। 

अनिल की मुलाकात राधिका से होती है। दोनों प्यार करने लगते हैं; शादी करना चाहते हैं। लेकिन अनिल राधिका को बताता है कि वो न सिर्फ तलाकशुदा है, बल्कि उस का एक लडका भी है। जो बोर्डिंग स्कूल में पढ़ता है। सच जानकर राधिका फैसला नहीं बदलती। दोनों शादी कर लेते हैं। 

शादी के बाद दोनों हनीमून के लिये व बेटे से मिलने के लिये कश्मीर जाते हैं। 

कश्मीर में उन की मुलाकात कामिनी से होती है। चूंकि राधिका के चेहरे से परिचित नहीं थी। वो उसे नहीं पहचानती। कामिनी अनिल से अलग होने के बाद एक प्रौढ धनपति से शादी कर लेती है। लेकिन मां नहीं बनती। 

कश्मीर में एक के बाद एक रोचक घटनाएं घटती है। जो कहानी को आगे बढाने के साथ साथ जीवन जीने के पाठ भी पढ़ाती है। जो जीवन में पति पत्नि के आपसी तालमेल, सूझबूझ, सामंजस्य, समर्पण के महत्व को समझाती है। 

मूवी में ज्यादा गीत नहीं है। दो चार ही है। लेकिन एक गीत *आदमी मुसाफिर है, आता है जाता है, आते जाते रस्ते में यादें छोड़ जाता है* बहुत ही फिलोसॉफिकल मधुर शिक्षाप्रद है। वो गीत मूवी की जान है। मूवी में वो कई जगह बजता है। जब भी बजता है। कोई न कोई सीख देता है। मूवी के अंत में भी यही गीत बजता है और मन पर बहुत गहरी छाप छोड़ जाता है।

अंत में जो अंतरा बजता है। उस के शब्द हैं 

रोती है आंखें जलता है दिल, जब अपने घर के फेंके दिये से आंगन पराया जगमगाता है…

कुमार अहमदाबादी 

 

इंदौर की महारानी अहिल्याबाई होलकर

अहिल्याबाई होळकर (31 मई 1725 - 13 अगस्त 1795), मराठा साम्राज्य की प्रसिद्ध महारानी तथा इतिहास-प्रसिद्ध सूबेदार मल्हारराव होलकर के पुत्र खण्डेराव की धर्मपत्नी थीं। उन्होने माहेश्वर को राजधानी बनाकर शासन किया।

अहिल्याबाई ने अपने राज्य की सीमाओं के बाहर भारत-भर के प्रसिद्ध तीर्थों और स्थानों में मन्दिर बनवाए, घाट बँधवाए, कुओं और बावड़ियों का निर्माण किया, मार्ग बनवाए-काशी विश्वनाथ में शिवलिंग को स्थापित किया, भूखों के लिए अन्नसत्र (अन्यक्षेत्र) खोले, प्यासों के लिए प्याऊ बिठलाईं, मन्दिरों में विद्वानों की नियुक्ति शास्त्रों के मनन-चिन्तन और प्रवचन हेतु की।

अहिल्याबाई होळकर का जन्म चौंडी नामक गाँव में हुआ था जो आजकल महाराष्ट्र के अहमदनगर जिले के जामखेड में पड़ता है। दस-बारह वर्ष की आयु में उनका विवाह हुआ। उनतीस वर्ष की अवस्था में विधवा हो गईं। पति का स्वभाव चंचल और उग्र था। वह सब उन्होंने सहा। फिर जब बयालीस-तैंतालीस वर्ष की थीं, पुत्र मालेराव का देहान्त हो गया। जब अहिल्याबाई की आयु बासठ वर्ष के लगभग थी, दौहित्र नत्थू चल बसा। चार वर्ष पीछे दामाद यशवन्तराव फणसे न रहा और इनकी पुत्री मुक्ताबाई सती हो गई। 

अहिल्याबाई होळकर ने अपने राज्य की सीमाओं के बाहर भारत-भर के प्रसिद्ध तीर्थों और स्थानों में मन्दिर बनवाए, घाट बँधवाए, कुओं और बावड़ियों का निर्माण किया, मार्ग बनवाए-सुधरवाए, भूखों के लिए अन्नसत्र (अन्यक्षेत्र) खोले, प्यासों के लिए प्याऊ बिठलाईं, मन्दिरों में विद्वानों की नियुक्ति शास्त्रों के मनन-चिन्तन और प्रवचन हेतु की। और, आत्म-प्रतिष्ठा के झूठे मोह का त्याग करके सदा न्याय करने का प्रयत्न करती रहीं-मरते दम तक। ये उसी परम्परा में थीं जिसमें उनके समकालीन पूना के न्यायाधीश रामशास्त्री थे और उनके पीछे झाँसी की रानी लक्ष्मीबाई हुई। अपने जीवनकाल में ही इन्हें जनता ‘देवी’ समझने और कहने लगी थी। इतना बड़ा व्यक्तित्व जनता ने अपनी आँखों देखा ही कहाँ था। जब चारों ओर गड़बड़ मची हुई थी। शासन और व्यवस्था के नाम पर घोर अत्याचार हो रहे थे। प्रजाजन-साधारण गृहस्थ, किसान मजदूर-अत्यन्त हीन अवस्था में सिसक रहे थे। उनका एकमात्र सहारा-धर्म-अन्धविश्वासों, भय त्रासों और रूढि़यों की जकड़ में कसा जा रहा था। न्याय में न शक्ति रही थी, न विश्वास। ऐसे काल की उन विकट परिस्थितियों में अहिल्याबाई ने जो कुछ किया-और बहुत किया। वह चिरस्मरणीय है।

इन्दौर में प्रति वर्ष भाद्रपद कृष्णा चतुर्दशी के दिन अहिल्योत्सव होता चला आता है। अहिल्याबाई होळकर जब 6 महीने के लिये पूरे भारत की यात्रा पर गई तो ग्राम उबदी के पास स्थित कस्बे अकावल्या के पाटीदार को राजकाज सौंप गई, जो हमेशा वहाँ जाया करते थे। उनके राज्य संचालन से प्रसन्न होकर अहिल्याबाई होळकर ने आधा राज्य देेने को कहा परन्तु उन्होंने सिर्फ यह माँगा कि महेश्वर में मेरे समाज लोग यदि मुर्दो को जलाने आये तो कपड़ो समेत जलाया

उनके मन्दिर-निर्माण और अन्य धर्म-कार्यों के महत्त्व के विषय में मतभेद है। इन कार्यों में अहिल्याबाई ने अन्धाधुन्ध खर्च किया और सेना नए ढंग पर संगठित नहीं की। तुकोजी होलकर की सेना को उत्तरी अभियानों में अर्थसंकट सहना पड़ा, कहीं-कहीं यह आरोप भी है। इन मन्दिरों को हिन्दू धर्म की बाहरी चौंकियाँ बतलाया है। तुकोजीराव होळकर के पास बारह लाख रुपए थे जब वह अहिल्याबाई होळकर से रुपए की माँग पर माँग कर रहा था और संसार को दिखलाता था कि रुपए-पैसे से तंग हूँ। फिर इसमें अहिल्याबाई का दोष क्या था ? हिन्दुओं के लिए धर्म की भावना सबसे बड़ी प्रेरक शक्ति रही है; अहिल्याबाई होळकर ने उसी का उपयोग किया। तत्कालीन अंधविश्वासों और रुढ़ियों का वर्णन उपन्यास में आया है। इनमें से एक विश्वास था मांधता के निकट नर्मदा तीर स्थित खडी पहाड़ी से कूदकर मोक्ष-प्राप्ति के लिए प्राणत्याग-आत्महत्या कर डालना

अहिल्याबाई होळकर के सम्बन्ध में दो प्रकार की विचारधाराएँ रही हैं। एक में उनको देवी के अवतार की पदवी दी गई है, दूसरी में उनके अति उत्कृष्ट गुणों के साथ अन्धविश्वासों और रूढ़ियों के प्रति श्रद्धा को भी प्रकट किया है। वह अँधेरे में प्रकाश-किरण के समान थीं, जिसे अँधेरा बार-बार ग्रसने की चेष्टा करता रहा। अपने उत्कृष्ट विचारों एवं नैतिक आचरण के चलते ही समाज में उन्हें देवी का दर्जा मिला।

साभार - गूगल

ये असल है वो नहीं(गज़ल)

ये असल है वो नहीं

ये नकल है वो नहीं

घास वो गेहूं है ये

ये फ़सल है वो नहीं 

आदमी दोनों हैं पर

ये सरल है वो नहीं

फर्क दोनों में है क्या

ये तरल है वो नहीं 

फूल हैं दोनों “कुमार”

ये कमल है वो नहीं

कुमार अहमदाबादी 

અમદાવાદનો અમારો ગાંધી રોડ

લેખક: અશોક દવે

મને એટલું યાદ છે કે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ ગોકુળ - વૃંદાવનમાં રહેતા ને હું ખાડિયામાં રહેતો. ખાડિયા અમારું મથુરા અને એ જ દ્વારકા. ખાડિયું ગાંધી રોડનું પહેલા ખોળાનું છોકરું કહેવાય. આજના લેખનો સમયગાળો ઈ.સ. 1970ની આસપાસનો છે, જ્યારે અમારી ધગધગતી જુવાની તો શરૂ થઈ હતી, જે હજી પૂરી થઈ નથી. એ સમયનો ગાંધી રોડ યાદ આવે છે એમ સમજો ને, આખું અમદાવાદ આવી ગયું. આ બાજુ ભદ્રના કિલ્લે અને આ બાજુ રાયપુર દરવાજે શહેર પૂરું થતું હતું. મણિનગર આજે જેમ નડિયાદ-આણંદ છે એવું એક ગામ માત્ર હતું. છોકરું મમ્મી-ડેડીથી રિસાઈને ખૂણામાં લપાઈ જાય, એમ મણિનગર આસ્ટોડિયાને દત્તક લઈને દૂર બેસી ગયું હતું. (આ આસ્ટોડિયા એ જ મૂળ અમદાવાદ, જેનું મૂળ નામ ‘આશાપલ્લી’ હતું.) હજી સાયન્સ એટલું આગળ વધ્યું નહોતું, એટલે મણિનગર જવું હોય તો સાઇકલ પકડવી પડતી. ખાડિયાથી મણિનગરની ફ્લાઇટો તો આજે ય શરૂ થઈ નથી. વચ્ચે આવતા ટ્રાફિકોમાં એકાદ વાર ભરાયા હોત તો મોદી પહેલું એરપોર્ટ મણિનગરને આપત!

ગાંધી રોડનું મૂળ નામ તો ‘રિચી રોડ’ હતું અને ગાડીની બાજુની સીટમાં લિફ્ટ માંગીને બેઠેલા પાડોશી જેવો આજનો રિલીફ રોડ ‘રિચી રોડ’ અને ‘તિલક રોડ’ પણ કહેવાતો. નામ ‘રિલીફ’ પાડવાનું કારણ, બાજુમાં સૂતાં સૂતાં ‘હળીઓ’ કરતા ગાંધી રોડના ટ્રાફિક જામમાંથી લોકોને ‘રિલીફ’ એટલે કે રાહત મળે. આજે તો બેમાંથી એકે રોડ ઉપર સ્મશાન બનાવવાની ય જગ્યા રહી નથી. સપ્તર્ષિના આરે કે કબ્રસ્તાને સ્વર્ગસ્થને લઈ જવા આ ખૂંખાર ટ્રાફિકમાં રિક્ષા કે ડાઘુઓ ય મળે એમ નથી.*

ઈ.સ. 1962માં આજનો આ નેહરુ બ્રીજ બંધાયો ત્યારે મને યાદ છે, પંડિત જવાહરલાલ નેહરુ ખુલ્લી ગાડીમાં આ બ્રીજ ઉપરથી પસાર થયા હતા, (મેં ટોળામાં ઊભાં ઊભાં એમને હાથ ઊંચો કર્યો હતો, પણ તમે તો જાણો છો, નેહરુ-ફેમિલી આપણા હાથની સામે પોતાનો પગ ઊંચો કરે, એવું એ જમાનાથી ચાલ્યું આવે છે.) કોમિકની વાત એ છે કે, નેહરુ બ્રીજ તો સીધો રિલીફ રોડ ઉપર કાઢવાનો હતો, પણ વચમાં સર ચીનુભાઈ બેરોનેટના બંગલા અને હોમગાર્ડનું મેદાન નડતા હતા, એટલે લેવાદેવા વગરની મેથી મારીને નેહરુ બ્રીજ ઊતરીને, ધી ગ્રેટ સિદી સૈયદની જાળીથી વાળીને રસ્તો કાઢવો પડ્યો.

અમારી ખત્રી પોળ મોડેલ ટોકીઝથી સહેજ આગળ... ખાડિયા ચાર રસ્તા તરફ. ગાંધી રોડે પૂરા થાય છે અને સારંગપુર તરફ જતા ખાડિયા ગેટને ‘ખાડિયા ચાર રસ્તા’ કહેવાય, પણ બેમાંથી અસલી કયા, એની કોઈને જાણકારી નથી. બંને ખાડિયા ચાર રસ્તા! નોર્મલી, અમે એવી રીતે ઓળખતા કે ખાડિયા ચાર રસ્તાના એક કોર્નર પર મૈસૂર કાફે અને બીજા કોર્નર ઉપર ઘોડાગાડીઓનું સ્ટેન્ડ હતું. જે ચાર રસ્તે પોલીસ ચોકી હતી તે ‘ખાડિયા ગેટ’ કહેવાતો. હાલના ખાડિયા ગેટ ઉપર પોલીસ ચોકી હતી, જ્યાં ક્યારેય કોઈ ગુનેગારને પકડીને બેસાડ્યો હોય, એવું જોયું નથી. હા, અમારું ખાડિયા દાદાઓને કારણે મશહૂર હતું. ટેંગલાદાદા, સુંદરદાદા, કમલદાદા, ભરતદાદા, પણ આમાંના એકે ય દાદાને કદી દાદાગીરી કરતા કોઈએ જોયા નથી. બધા બીએ ખરા, એ એ લોકોનો વાંક, આ લોકોનો નહીં! હું આ બધાને મળ્યો છું. બહુ મસ્ત માણસો હતા.

રાયપુર ચકલા પણ ખાડિયામાં જ ગણાતા. અમે અમેરિકા જેવા કડક નહીં કે, ખાડિયાનો વિસા મળ્યો હોય પછી રાયપુરનો અલગ વિસા કઢાવવો પડે! સારંગપુર ચકલા ખાડિયાની માસીનું દીકરું કહેવાય. એનું ધાર્મિક અને શાકભાજી માટે નાનકડું નામ. અહીં એક ચિત્રા સ્ટુડિયો હતો, જ્યાં લાકડાનાં રમકડાંના હાથી ઉપર બેસીને પડાવેલો મારો ફોટો છે. કોમેડી એ વાતની હતી કે, હાથી ઉપરથી હું ગબડી ન પડું, એટલા માટે મારા બનેવી સ્વ. કુમાર દવેનો મને કમરેથી પકડી રાખેલો હાથ પણ ફોટામાં આવી ગયો છે.

આ બાજુ ગાંધી રોડ એના ઉપરની પોળોને કારણે મશહૂર થયેલો. ચાર રસ્તે વેરાઈ પાડો (આ કોઈ જનાવરનું નામ નથી, પોળનું નામ છે, વેરાઈ પાડાની પોળ, પણ વધારાના શબ્દો વેડફાઈ ન જાય એટલા માટે એ વેરાઈ પાડો કહેવાતો.) સામેની લાઇનમાં ખાલી પાડા પોળ. (આમાં કોઈ પાડો ખાલી થઈ ગયો નહોતો પણ એમ તો અમારા રાયપુરમાં લાંબા પાડાની પોળ પણ ખરી, જ્યાં એકે ય લાંબો કે ટૂંકો પાડો રહેતો નહોતો. એ પછી દરજીનો ખાંચો, નાગરવાડો, ગોલવાડ, ખત્રી પોળ (જ્યાં હું રહેતો.) પછી કોઠારી પોળ આવે, જ્યાં કોઠારીઓ રહેતા હતા કે નહીં, એની તો ખબર નથી, પણ દરજીના ખાંચામાં એકે ય દરજી નહીં, ખત્રી પોળમાં એકે ય ખત્રી નહીં, નાગરવાડામાં કોઈ નાગર નહીં, પાડા પોળમાં એકેય..! મામુ નાયકની પોળ અને રાજા મહેતાની પોળ અમારા બધાની પોળો કરતાં શરીરે હરીભરી અને લાંબી. બંને ઠેઠ કાલુપુરમાં નીકળે. શહેર જ નાનકડું એટલે આ બધી પોળોમાં રહેનારા એકબીજાને એટલિસ્ટ જોયે તો આજે ય ઓળખી જાય. એમાં ય, પોળોમાં રવિવારે ક્રિકેટ મેચ રમાય. સૌથી મજબૂત ટીમ અમારી મોટા સુથારવાડાની હતી. એની સામે ‘નાનો’ સુથારવાડો, બોલો! (આ નાનો અને મોટો કઈ ફૂટપટ્ટીથી માપ્યા હશે, તે સુથારો જાણે!) પોળના નાકે બંધ દુકાનોના ઓટલે બેસવું એક જાહોજલાલી હતી. ખેંચીને નીચે લાવવાના લોખંડનાં શટરો હજી આવ્યાં નહોતાં, એટલે દુકાનોના ઓટલા અમારા માટે બોધિ-વૃક્ષ નહીં, ‘બોધિ-ઓટલા’ હતા. અમને હજી યાદ છે, મારી ખત્રી પોળને નાકે આવેલી દુકાન ‘ફિલિપ્સ’ રેડિયોના સ્વ. મનુ કોન્ટ્રાક્ટરે, અમદાવાદમાં બોર્ડ પ્રેસિડેન્ટ્સ ઇલેવનની સામે પ્રવાસી ઓસ્ટ્રેલિયાના ઓપનિંગ બેટ્સમેન નોર્મન ઓ’નીલે એની કરિયરનો સર્વોચ્ચ સ્કોર 284 રનનો કર્યો હતો, (તા. 27 ડિસેમ્બર, 1959) એના અભિનંદનરૂપે, એ જમાનામાં ખૂબ મોંઘો ગણાતો ફિલિપ્સ રેડિયો ઓ’નીલને ભેટમાં આપ્યો હતો. એ દિવસથી અમારી આખી પોળે નક્કી કર્યું હતું કે, મિલ-બિલ કે બેન્ક-ફેન્કની નોકરીને બદલે સીધા ક્રિકેટર જ થવું. આવા રેડિયા તો મળે! ગાંધી રોડ પરની ઓલમોસ્ટ બધી દુકાનોનાં નામો આજે ય મોઢે, જેમાં સૌથી જૂની હતી ખાડિયા ચાર રસ્તે પેઇન્ટર ઠાકરની વિશાળ દુકાન. એ જ લાઇનમાં આવેલી મોદીની ખડકીને નાકે કે. સ્ક્વેર નામની ઊંચી શોપ હતી. એની સામે 70 પછીની ઉંમરે ય યુરોપિયન જેવા લાગતા તપખીરી આંખો અને યુરોપિયન ચામડીવાળા અમારા નાનુકાકાની ઘડિયાળ રિપેરિંગની ‘સ્ટાન્ડર્ડ વોચ કંપની’ હતી. એ યુરોપિયન લાગે તો બાજુની ‘પોપ્યુલર ટેલર્સ’ ના માલિક છગનકાકા દેખાવમાં રશિયન-ફાર્મર જેવા લાગે. ખત્રી પોળને નાકે ચુસ્ત કોંગ્રેસી નટવરલાલ દવાવાળા બહુ લોકપ્રિય હતા, પણ લોકપ્રિયતા ખત્રી પોળને નાકે બે જણાએ સિદ્ધ કરી હતી, એક યુ.પી.ના ભૈયા વિદ્યારામ પાણીપૂરીવાળા અને બીજા ગુલાબદાસ ચાવાળા. કોઠારી પોળને નાકે એક ‘પરીખ સ્ટુડિયો’ હતો, એ એટલા માટે હજી યાદ આવે છે કે, એક રૂપિયામાં એક કોપી પડાવવાની હોવાથી મેં પાંચ-છ વાર ફોટા પડાવ્યા હતા, પણ ચેહરો સાલો એનો એ જ આવતો, એમાં લગ્ન લેવામાં વાર તો થાય જ ને! એમ તો ચાર રસ્તે શાહ સ્ટુડિયો, કોઠારી પોળને નાકે મામા સ્ટુડિયો પણ હતા, પણ એ બધા સ્ટુડિયોવાળા દાવો એક જ કરે, ‘ભઈ, જેવો ચહેરો હોય, એવા જ ફોટા આવે!’

એક મજ્જાની વાત પણ ગાંધી રોડને નામે લખાઈ છે... છે આવડું આવડું વ્હેંતિયું અને પગ લાંબા કરે એમાં તો ‘ફુવારા’ આવી જાય. ફુવારો હજી પત્યો ન પત્યો, ત્યાં પાનકોર નાકા આવે. એનું હજી વન-ટુ-થ્રી ગણતા હોઈએ, એ વિસ્તારને ત્રણ દરવાજા કહેવાય ને એનો હજી શ્વાસ લીધો, ન લીધો હોય ત્યાં ભદ્ર આવી જાય. અર્થાત્ ખાડિયા ચાર રસ્તાથી ભદ્રકાળીના મંદિર સુધીમાં કેટલા વિસ્તારો પત્યા? અમારા બધાનું ખૂબ માનીતું ‘સિનેમા-ડી-ફ્રાન્સ’ (કલ્પના) અને દેશભરમાં ફાફડા મશહૂર કરનાર ‘ચંદ્રવિલાસ’ લગભગ સામસામે. એ જમાનામાં ચંદ્રવિલાસના ફાફડા કરતાં ય એની દાળ વધુ વખણાતી. ચાર આનામાં તો આખું ડોલચું ભરીને આપે.

જગતની એકમાત્ર ‘ડબલડેકર’ મૂતરડી ગાંધી રોડ પરના ફર્નાન્ડિઝ બ્રીજ ઉપર છે. ડબલડેકરનો મતલબ એવો નહીં કે, ઉપર જઈ આવ્યા પછી એક આંટો નીચે ય મારવો પડે. મન અને તન ફાવે ત્યાં જઈ આવો!

70 પછી જન્મેલાઓના તો માનવામાં નહીં આવે કે આ ભદ્રકાળીના મંદિરની બાજુમાં એસ.ટી.બસ સ્ટેશન હતું. એની સામે ઘોડાગાડીનું સ્ટેન્ડ. ‘ધોરાજીની બસ કેટલા વાગ્યે ઊપડે છે?’ અને ‘જામનગરવાળી આવી ગઈ?’ એવી પૂછપરછો લોકો ઘોડાગાડીવાળાઓને કરતા. કહે છે કે, મોટાભાગે એસ.ટી કરતાં ઘોડાગાડીઓ વધુ જલદી પહોંચાડતી! ફાધર રિટાયર થઈને બીમાર હાલતમાં ખાટલામાં બેસી રહ્યા હોય, એવો આજના જેવો નવરોધુપ્પ પ્રેમાભાઈ હોલ નહોતો. ત્યાં નિયમિત નાટકો અને સંગીતના જલસા થતા.

પ્રાર્થના અને પરિણામ

 ખરા હૃદય થી કરેલી પ્રાર્થના કેવા સુંદર પરિણામ આપી જાય છે તેનું ઉત્કૃષ્ટ ઉદાહરણ....!!!

નાની પ્રાર્થના મોટી અસર

અમદાવાદ ગુજરાતનું મુખ્ય શહેર. સ્ટેટ બેંકની મુખ્ય શાખા.. રાજ્યની લગભગ બધી બેંકો સાથે વ્યવહાર છે. રોજના અબજો રૂપિયાની લેવડદેવડ થાય છે. આવી આ વિશાળ બેંકમાં છ કેશ કાઉન્ટર છે. 

૪૬ વર્ષીય રામચંદ્ર રાવલ નામના બેંકના કર્મચારી આમાંથી એક કાઉન્ટર સંભાળે છે. સામાન્ય રીતે તો બધા કાઉન્ટર પર 3 થી ૪ ગ્રાહકોની લાઈન લાગે પણ રામચન્દ્રના કાઉન્ટર પર ૧૦ થી ૧ર જણાં લાઈનમાં ઉભા હોય. ક્યારેક તો વળી એવું પણ બને કે ૬ કાઉન્ટર માં થી ૫ કાઉન્ટર પર કોઈ કહેતાં કોઈ ન હોય અને રામચન્દ્રના કાઉન્ટર પર પાંચ છ જણાં લાઈન લગાવીને વાટ જોતાં હોય.

બેંકના મેનેજર નું ધ્યાન જતાં તેમણે બીજા કાઉન્ટર પર જલ્દી સર્વિસ મળી શકશે એમ જણાવ્યું તો પણ ગ્રાહકો તો રામચન્દ્ર પાસેથી જ પૈસા મેળવવાનો આગ્રહ રાખતાં.

આનું રહસ્ય સમજવા મેનેજર સાહેબે પાંચ સાત ખાતેદારોની જુદાજુદા સમયે પૂછપરછ કરી. જાણીને સાહેબ તો અચંબિત થઈ ગયાં. આવો આપણે પણ આ ખાતેદારોની વાત વિગતવાર જાણીએ.

પહેલાં ખાતેદારે કહ્યું રામચન્દ્ર પાસેથી લીધેલા પૈસામાં બરકત સારી આવે છે.

બીજા ખાતેદાર મલ્ટીનેશનલ કંપનીનાં એકાઉન્ટન્ટ કહે કે મને કુદરતી રીતે જ રામચન્દ્ર પાસેથી પૈસા લેવાનું ગમે છે.

ત્રીજા ખાતેદાર સરકારી કામોનાં કોન્ટ્રાકટર હતાં. હું રામચન્દ્ર પાસેથી પૈસા લઉ તો અઘરાં કામો પણ સરળતાથી અને સમયસર પૂર્ણ થાય છે.

મિ. ગોહિલ ચોથા ખાતેદાર છે બિઝનેસમેન છે.તેઓ કહે છે કે મારે ઘણાં શહેરોમાં ટ્રાવેલ કરવું પડે છે. એમના પાસેથી લીધેલા પૈસાની બેગ મુસાફરીમાં બબ્બે વાર ખોવાયા પછી પાછી મળી ગઈ છે.

પાંચમા ખાતેદારે તો રામચન્દ્રને પોતાનાં જીવન પરિવર્તન કરી આપનાર ફરિશ્તો કહ્યો. હું દારુ અને જુગાર પાછળ ખૂબ પૈસા ખર્ચતો, પણ એક દિવસ રામચન્દ્ર પાસે ચેક ક્લિયરન્સ કરાવી પૈસા લીધા તો તરત જ અચાનક મને થયું કે હું કેટલા ખોટા માર્ગે છું, આમ મારું જીવન પરિવર્તન થયું. એ રાતે મને સપનું આવ્યું કે ભગવાન જાણે કે કહી રહ્યા હોય કે આ વિચાર માટે રામચન્દ્રની પ્રાર્થના જવાબદાર છે. ગમે એટલી વાર લાગે પણ પૈસા તો હું તેમની પાસેથી જ લઉં છું.

ગીરા નામની મહિલાએ કહ્યું કે તેનું અને તેનાં પતિનું ખાતું આ બેંકમાં છે. એક વાર પોતાની સાથે કામ કરતાં યુવાનના પ્રેમમાં અંધ બનીને બધા પૈસા ઉપાડી ભાગી જવાની હતી. કુદરતી રીતે રામચન્દ્ર પાસે ચેક ક્લિયરીંગ માટે ગયો. એમણે પૈસા આપ્યા, તરત જ મને મારી ભૂલનો અહેસાસ થયો. હું ત્યાં જ ખુરશી પર બેસી વિચારવા લાગી અને બધા પૈસા બેંકમાં પાછા જમા કરાવી દીધા. ત્યારથી હું હંમેશા રામચન્દ્ર પાસેથી જ પૈસા લેવાનો આગ્રહ રાખું છું.

 

બે દિવસ પછી મેનેજર સાહેબે રામચન્દ્ર અને તેમની પત્નીને પોતાને ત્યાં રાત્રી ભોજન માટે નિમંત્રણ આપ્યું. તેઓએ ખુબ જ ઉત્સાહથી પોતાનાં આ સામાન્ય ક્લાર્કનાં અદભુત કહી શકાય એવાં પરિણામો પોતાની પત્ની અને બાળકોને જણાવ્યાં. પોતાનાં બાળકો સાથે રામચન્દ્રનાં આર્શિવાદ માંગ્યા. ત્યારે આ સરળ એવાં રામચંદ્રએ કહ્યું 

*સાહેબ હું કોઈ સાધુ નથી, સંત નથી પણ સંસ્કારી માતા પિતાનું સંતાન છું. નાનપણથી જ મારી મા મને કહેતી કે આપણા સંપર્કમાં જે કોઈ આવે એમનું દિલથી ભલું ઈચ્છવું જોઈએ.*

મારી માતાની સોનેરી સલાહને મેં જીવનમાં ઉતારી છે. તેથી જે કોઈનો પણ ચેક મારી પાસે ક્લીયરન્સ માટે આવે ત્યારે હું સાચા દિલથી ધીમાં અવાજે

“MAY GOD BLESS YOU”

“ભગવાન તમારું ભલું કરે”

આ પ્રાર્થના ત્રણ વાર કરું છું.

1 ગ્રાહક ટોકન આપે ત્યારે, 

2 હું પૈસા ગણું ત્યારે 

3 એમનાં હાથમાં પૈસા આપું ત્યારે. 

આને તમારે મંત્રજાપ માનવો હોય તો મંત્રજાપ માનો અને દિવ્યસહાય ગણવી હોય તો દિવ્યસહાય ગણો, જે હોય તે આ છે. 

ज़िद है ये बेकार की तू छोड़ दे(गज़ल)

 गज़ल

ज़िद है ये बेकार की तू छोड़ दे

प्यार से संबंध सारे जोड़ ले

तू अकेला जी सकेगा ना कभी

यार तन्हाई से रिश्ता तोड़ दे

हो रहे बदलाव को स्वीकार कर

ज़िंदगी को इक नया तू मोड़ दे

क्यों बदलना चाहता है तू उसे

वो नहीं तैयार उस को छोड़ दे 

गर मिले ना कोई तो आरोप का

प्रेम से मुझ पर तू मटका फोड़ दे

कुमार अहमदाबादी

मतदान का नया तरीका

*मतदान का नया तरीका*

कल दादो जी के मेले मे पुराने मित्र व रिश्तेदार अमरचंद जी मिले। उन से काफी देर तक की मुद्दों के बारे में बातें हुई। अभी हाल ही में चुनाव हुए है। चुनावों में हुये कम मतदान पर भी विस्तृत चर्चा हुई। उन्होंने मतदान के बारे में एक अति महत्वपूर्ण सुझाव पेश किया। उन्होंने कहा आजकल रेल्वे, बस, हवाई जहाज सब की बुकिंग मोबाइल से होती है। अन्य कई महत्वपूर्ण काम भी मोबाइल से होते है; तो क्या मोबाइल से मतदान नहीं हो सकता? सरकार को इस मोबाइल से मतदान की सुविधा मतदाताओं को उपलब्ध करवाने के बारे में सोचना चाहिये?

*पोस्ट का मूल विचार-अमरचंद जी, 

पोस्ट लेखक - महेश सोनी* 

श्री दादो जी महाराज की आरती

 🌞🌹😌 🚩 🔱 🏹 🙏

🚩 *"श्री दादो जी महाराज की आरती!"*

🚩 आरती श्री दादो जी की कीजे! 

तन मन धन सब अर्पण कीजे !! आ. !! 🙏

🚩 कंचन थाल कपूर की बाती!

जगमग ज्योत जले दिन राती !! आ. !! 🙏

🚩 हम सब बालक है अज्ञानी!

बल बुद्धि विद्या धन दिजे !! आ. !! 🙏 

🚩 हम सब आए शरण तुम्हारी!

ज्ञान दान दे अभय करिजे !! आ. !! 🙏

🚩 जो श्री दादो जी के द्वार पर आते!

खाली झोली कभी न जाते !! आ. !! 🙏

🚩 श्री दादो जी मंडल की है अर्जी!

सब भक्तों की सुनजो अर्जी !! आ. !! 🙏

🚩 जो श्री दादो जी की आरती गावे!

सुख संपत्ति नाना विधि पावे !! आ. !! 🙏